SKIEROWANIA

Pacjent jest zobowiązany dostarczyć do placówki medycznej ważne skierowanie, aby skorzystać z badań diagnostycznych lub specjalistycznej opieki zdrowotnej. Taki dokument musi odpowiadać określonym przez przepisy prawa wymogom. Dopiero wtedy taki dokument daje podstawy do skorzystania z usług medycznych w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Ile jest ważne skierowanie?

Odpowiedź na pytanie, ile ważne jest skierowanie na badania i do specjalisty jest możliwa po szczegółowej analizie wszystkich zasad wystawiania tego typu dokumentów. Warto zatem zrozumieć ogólne kryteria świadczeń opieki zdrowotnej w Polsce. Podstawowym aktem prawnym w tym zakresie jest Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2019.1373 z dnia 2019.07.24). 

Ustawa ta przede wszystkim określa, zgodnie z art.1:

• warunki udzielania i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
• zasady i tryb finansowania tych świadczeń,
• zasady i tryb kwalifikowania świadczeń opieki zdrowotnej jako świadczeń gwarantowanych.

Prawo do korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej w ramach finansowania ze środków publicznych mają wszystkie osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym (art.2 ust.1 ww. ustawy). Ustawodawca stworzył także taką możliwość nie tylko osobom, objętym ubezpieczeniem obowiązkowym, ale także tym objętym ubezpieczeniem dobrowolnym, po podpisaniu odpowiedniej umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. W praktyce oznacza to, iż pacjenci „z umowy” mogą także korzystać ze skierowań na badania lekarskie i specjalistyczne konsultacje medyczne. Skierowania nie są wymagane do wszystkich lekarzy, a zgodnie z art.57 ust.2 wspomnianej ustawy nie jest to warunek konieczny do:

• ginekologa i położnika,
• dentysty,
• wenerologa,
• onkologa,
• psychiatry,
• świadczeń psychologicznych, psychoterapeutycznych i środowiskowych dla dzieci i młodzieży.

Skierowanie nie jest również wymagane do świadczeń dla osób chorych na gruźlicę i zakażonych wirusem HIV (art.57 ust.2 pkt. 8 i 9 ww. ustawy). Stany nagłego zagrożenia życia i zdrowia także nie wymagają skierowania (art.60 ww. ustawy).

Jak długo ważne jest skierowanie? 

Ważność skierowania na badania obowiązuje, dopóki istnieją przesłanki, które wyraźnie wskazują na potrzebę konkretnych badań diagnostycznych lub terapeutycznych. Warto jednak pamiętać, iż wszystkie badania realizowane bez skierowania nie podlegają finansowaniu przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a zatem mogą obciążać pacjenta. 

Zazwyczaj skierowania zachowują swoją ważność do czasu ich realizacji. Ustalenie terminu przyjęcia do szpitala czy terminu specjalistycznego badania zachowuje moc obowiązującą tego dokumentu do momentu jego realizacji. Każdy pacjent jest tak długo objęty opieką, jak długo stan jego zdrowia wskazuje na potrzebę podejmowania działań medycznych. Prawo przewiduje jednak wyjątki od bezterminowości skierowań na badania (szczegółowo opisane na www.nfz.gov.pl).

Należą do nich:

•  skierowania na leczenie uzdrowiskowe, które podlegają weryfikacji co 18 miesięcy, licząc do daty ich wystawienia,
•  skierowania na komplet zabiegów rehabilitacyjnych, które muszą być zarejestrowane w ciągu 30 dni od ich wystawienia,
• skierowania do szpitalu psychiatrycznego, wymagającego zarejestrowania w ciągu 14 dni od dnia wystawienia.

Pacjent ma jeden obowiązek, o którym nie może zapomnieć. Dotyczy on terminu dostarczenia takiego dokumentu do placówki, która realizuje konkretne porady czy badania. W przypadku świadczeń opieki zdrowotnej, udzielanych na podstawie skierowań, pacjent jest zobowiązany dostarczyć do instytucji medycznej swoje indywidualne skierowanie w ciągu 14 dni od wpisania na listę oczekujących (art.20 ust.2a pkt.1 i 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Przepisy zezwalają na wydanie skierowania w wersji papierowej i elektronicznej, dlatego też istnieją dwie możliwości dostarczenie tego zaświadczenia:

• w formie papierowej (oryginał skierowania) bezpośrednio do placówki medycznej, pod rygorem skreślenia z listy oczekujących,
• w formie elektronicznej, czyli klucza dostępu do skierowania.

Każdy pacjent oczekujący może zapisać się do konkretnej placówki medycznej zgodnie ze wskazaniami na skierowaniu, ale w przypadku niedostarczenia tego dokumentu w terminie 14 dniowym zostaje skreślony z listy oczekujących, a zatem warto o tym pamiętać. 

Ile jest ważne skierowanie do specjalisty?

Art. 57 ust.1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wyraźnie podkreśla, iż ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych mogą być udzielane tylko na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Ten dokument jest tak długo ważny, dopóki występują przesłanki zdrowotne potwierdzające potrzebę leczenia. 

Jakiekolwiek braki formalne w treści skierowania są podstawą odmowy przyjęcia lub nie wpisania pacjenta na listę osób oczekujących. Tak jak każde inne skierowanie, także to do specjalisty należy dostarczyć w ciągu 14 dni od dokonania wpisu na listę. Zgodnie z przepisami, zawartymi we wspomnianej już ustawie o świadczeniach zdrowotnych obowiązują ściśle określone zasady postępowania:

•  termin 14 dniowy jest liczony zgodnie z przepisami, obowiązującymi w ramach postępowania cywilnego, tj. do terminu nie jest wliczany dzień dokonania wpisu na listę oczekujących (art.20 ust.2aa ww. ustawy),
• nieprzybycie na umówiona wizytę oznacza skreślenie z listy oczekujących i zwrot skierowania (art.20 ust.2b ww. ustawy),
• pacjent nie zostaje skreślony, jeśli uprawdopodobni, iż niezgłoszenie na wizytę nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych, tak zwanej siły wyższej (art. 20 ust.10e),
• wniosek o przywrócenie wpisu na listę oczekujących należy złożyć w terminie do 7 dni od dnia ustania przyczyny niezgłoszenia (art.20 ust.10f ww. ustawy).

Ile jest ważne skierowanie do szpitala?

Dokument kierujący chorego do szpitala wydawany jest w dwóch przypadkach – badań diagnostycznych lub konieczności leczenia w warunkach szpitalnych. Jak długo jest ważne skierowanie do szpitala? Zachowuje ono swoja ważność do czasu ustalenia terminu przyjęcia na konkretny oddział szpitalny. Wyjątek stanowią skierowania do szpitala psychiatrycznego. W tych przypadkach czas ich obowiązywania upływa po okresie 14 dni. Każdy pacjent może być jednak odesłany przez rejestrację z uwagi na niekompletność takiego dokumentu. Należy wtedy niezwłocznie poprosić lekarza kierującego o uzupełnienie danych lub uzyskać nowe skierowanie. Jednak po upływie 14 dni od daty wystawienia chory nie może już ubiegać się o przyjęcie do konkretnej placówki.  

Lekarz może podjąć decyzje o konieczności aktualizacji skierowania, jeżeli zostanie przedłożone do realizacji po zbyt długim czasie od daty jego wydania. Ta ocena należy tylko i wyłącznie do lekarza. Bardzo często stan zdrowia pacjenta wymaga aktualizacji i zweryfikowania pierwotnej przyczyny kierowania na konkretne badania czy leczenie w ramach oddziału szpitalnego.

W sytuacji konieczności leczenia w szpitalu także obowiązuje 14 dniowy termin do dostarczenie skierowania do szpitala od momentu, w którym pacjent został wpisany na listę oczekujących.