UBÓJ NA UŻYTEK WŁASNY

Informacja dotycząca uboju zwierząt w celu pozyskania mięsa przeznaczonego na użytek własny

Posiadacze zwierząt gospodarskich mają możliwość ich uboju na terenie własnego gospodarstwa lub gospodarstwa dopuszczonego do dokonywania uboju zwierząt pochodzących z innych gospodarstw, w celu pozyskania mięsa na użytek własny.

Definicję „produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny” podaje ustawa z dnia  16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego:

pozyskiwanie poza rzeźnią mięsa utrzymywanych w gospodarstwie cieląt do dwunastego miesiąca życia, świń, owiec, kóz, drobiu, zajęczaków oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych albo pozyskiwanie przez myśliwego w wyniku odstrzału mięsa zwierząt łownych, przeznaczonego na własne potrzeby.

Pozyskane w wyniku uboju/odstrzału mięso może być przeznaczone wyłącznie na użytek własny tzn. przeznaczone wyłącznie na użytek rolnika lub jego rodziny - nie może być sprzedawane ani nieodpłatnie oddane na rzecz osób trzecich.

Wymagania weterynaryjne przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny szczegółowo określone zostały w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny.

Przy uboju zwierząt na terenie gospodarstwa powinny być spełnione również wymagania określone w przepisach o ochronie zwierząt i w przepisach o systemie identyfikacji  i rejestracji zwierząt, a także w przepisach o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

Wymagania dotyczące zwierząt

Ubojowi na terenie gospodarstwa w celu produkcji mięsa poddaje się zwierzęta:

- zdrowe,

- które nie pochodzą z gospodarstwa lub obszaru podlegającego ograniczeniom, nakazom lub zakazom ze względu na występowanie chorób zakaźnych zwierząt podlegających zwalczaniu,

- nie leczone lub dla których upłynął okres karencji dla produktu leczniczego, jeżeli przed poddaniem ubojowi zwierzęta były leczone takimi produktami.

W celu produkcji mięsa dopuszcza się ubój na terenie gospodarstwa:

- zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, w wyniku którego jest konieczny jak najszybszy ubój tych zwierząt ze względu na ich dobrostan,

- świń utrzymywanych w gospodarstwie położonym na obszarach objętych ograniczeniami I, obszarach objętych ograniczeniami II i obszarach objętych ograniczeniami III w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (ASF), pod warunkiem że:

• świnie były utrzymywane w tym gospodarstwie co najmniej przez 30 dni przed ubojem,
• świnie te zostaną poddane badaniu przedubojowemu,
• mięso pozyskane w wyniku uboju tych świń zostanie poddane badaniu poubojowemu.

Informacja o zamiarze przeprowadzenia uboju

Co najmniej na 48 godzin przed dokonaniem uboju zwierząt (z wyłączeniem drobiu lub zajęczaków) należy pisemnie poinformować powiatowego lekarza weterynarii o zamiarze jego przeprowadzenia. Informację tę przekazuje właściciel zwierząt - jeżeli ubój ma być dokonany w gospodarstwie, w którym zwierzęta były utrzymywane. W przypadku, gdy ubój dokonywany jest w gospodarstwie innym niż gospodarstwo, w którym zwierzęta były utrzymywane, informację przekazuje podmiot prowadzący to gospodarstwo.

W przypadku uboju zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, w wyniku którego jest konieczny jak najszybszy ubój tych zwierząt ze względu na ich dobrostan, posiadacz zwierząt informuje niezwłocznie o zamiarze jego przeprowadzenia – przed przeprowadzeniem uboju lub o jego przeprowadzeniu – nie później niż po upływie    48 godzin od przeprowadzenia tego uboju.

Informacja powinna zawierać:

- imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres posiadacza zwierząt,

- imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres podmiotu prowadzącego gospodarstwo – w przypadku gospodarstwa innego niż gospodarstwo, w którym zwierzęta były utrzymywane,

- gatunek i liczbę zwierząt poddawanych ubojowi,

- numer identyfikacyjny zwierzęcia poddawanego ubojowi, a w przypadku świń – numer siedziby stada,

- miejsce i termin uboju,

- imię, nazwisko i adres osoby uprawnionej do przeprowadzenia uboju,

- inne dane mające na celu ułatwienie kontaktu z informującym (numer telefonu, adres poczty elektronicznej),

- wskazanie, że zgłoszenie dotyczy zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, w wyniku którego jest konieczny jak najszybszy ubój tych zwierząt ze względu na ich dobrostan,

- datę urodzenia i liczbę stałych siekaczy wyrżniętych z dziąsła – w przypadku owiec i kóz,

- może również zawierać zgłoszenie mięsa do badania poubojowego,

- w przypadku, gdy gospodarstwo znajduje się na obszarze objętym ograniczeniami I, obszarze objętym ograniczeniami II i obszarze objętym ograniczeniami III w związku z wystąpieniem ASF, dodatkowo hodowca zobowiązany jest do złożenia oświadczenia, że świnie były utrzymywane w gospodarstwie co najmniej przez 30 dni przed ubojem.

W przypadku uboju bydła do dwunastego miesiąca życia, owiec lub kóz w wieku powyżej 12 miesięcy lub owiec i kóz, które mają stały siekacz wyrżnięty z dziąsła, informacja jest przekazywana w formie pisemnego powiadomienia zawierającego dodatkowo oświadczenie o zagospodarowaniu na własny koszt materiału szczególnego ryzyka zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001r. ustanawiającym zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych pasażowalnych gąbczastych encefalopatii (Dz.Urz. WE L 147 z 31.05.2001, str. 1, ze zm.) i rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającym przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz.Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, ze zm.).

Do materiału szczególnego ryzyka zaliczamy:

• w przypadku owiec i kóz w wieku powyżej 12 miesięcy lub zwierząt mających wyrżnięty z dziąsła stały siekacz: czaszka zawierająca mózg i gałki oczne i rdzeń kręgowy,
• w przypadku bydła do dwunastego miesiąca życia: brak materiału szczególnego ryzyka.

Badania zwierząt i mięsa

1. Mięso świń i nutrii poddanych ubojowi oraz mięso dzików odstrzelonych, w celu produkcji mięsa, poddaje się badaniu na obecność włośni jedną z metod wytrawiania określoną w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/1375 z dnia 10 sierpnia 2015 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące urzędowych kontroli w odniesieniu do włośni (Trichinella) w mięsie.
2. W przypadku uboju świń, gdy gospodarstwo nie znajduje się na obszarze objętym ograniczeniami w związku z wystąpieniem ASF obowiązkowe jest jedynie przeprowadzenie badania mięsa w kierunku włośni. W przypadku gdy gospodarstwo położone jest na obszarze objętym restrykcjami w związku z wystąpieniem ASF – powiat kraśnicki - obowiązkowe jest przeprowadzenie badania przedubojowego zwierzęcia i poubojowego mięsa włącznie z badaniem mięsa w kierunku włośni.
3. Po przeprowadzeniu badań wystawiane jest zaświadczenie o przeprowadzeniu badania próbki mięsa na obecność włośni, a jeśli gospodarstwo położone jest na obszarach objętych restrykcjami w związku z wystąpieniem ASF – powiat kraśnicki - urzędowy lekarz weterynarii wydaje dodatkowe zaświadczenie o przeprowadzeniu badania przedubojowego i poubojowego.
4. W przypadku uboju owiec i kóz w wieku powyżej 18-stu miesięcy prowadzi się badania w kierunku TSE.
5. Prowadzenie badań oraz pobieranie próbek organizuje Powiatowy Lekarz Weterynarii w Kraśniku.

Inne wymagania

1. Ubój musi odbywać się przy zachowaniu przepisów o ochronie zwierząt. Ma to na celu zminimalizowanie ich cierpienia. Uboju na użytek własny może dokonywać osoba posiadające odpowiednie kwalifikacje potwierdzone dokumentem.
2. Zwierzęta są zarejestrowane i oznakowane, jeżeli z przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wynika taki obowiązek.
3. W każdym przypadku przeprowadzenia uboju w celu pozyskania mięsa na użytek własny zwierząt z gatunku bydło, owce, kozy lub świnie konieczne jest powiadomienie o tym zdarzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zgłoszenia należy dokonać w terminach:

• w przypadku gdy gospodarstwo zlokalizowane jest na obszarze wolnym od ASF zgłoszenia uboju świń należy dokonać w ciągu 7 dni od dnia dokonania uboju,
• w przypadku gdy gospodarstwo położone jest na obszarach objętych restrykcjami w związku z wystąpieniem ASF – powiat kraśnicki - zgłoszenia uboju świń należy dokonać w ciągu48 godzin od dokonania uboju,
• ubój bydła, owcy i kozy należy zgłosić w terminie 7 dni od dnia dokonania uboju.

Kary za naruszenie przepisów

Za nieprzestrzeganie przepisów związanych z ubojem zwierząt w celu pozyskania mięsa na użytek własny, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Kraśniku nakłada karę pieniężną w drodze decyzji administracyjnej lub mandatu karnego. 

Wysokość kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego wynosi:

• od 100 zł do 2000 zł, jeżeli nie zostały spełnione wymagania weterynaryjne przy produkcji mięsa na użytek własny,
• od 1000 zł do 5000 zł, jeżeli zostały wprowadzone na rynek mięso przeznaczone na użytek własny lub żywność zawierająca takie mięso.

Na podstawie art. 118 Kodeksu wykroczeń: 

• 1. Kto:
• dokonuje uboju zwierzęcia bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami określonymi w tym zezwoleniu,
• usuwa części zwierzęcia przed wykonaniem wymaganego badania po uboju,
• nie poddaje mięsa badaniu, jeżeli takie badanie jest wymagane

- podlega karze grzywny.

• 2. Kto wprowadza do obrotu mięso:
• bez wymaganego oznakowania i świadectwa,
• warunkowo zdatne do spożycia lub niezdatne do spożycia, wbrew określonemu sposobowi jego wykorzystania

- podlega karze aresztu albo grzywny.